بيش از ۱۶۰ سال مى گذرد كه اولين روزنامه به مدد يكى از ۶ نفر اعزامى به فرنگ كه به كشور باز گشته بود منتشر شده است. از آن روز تا به حال وضعيت مطبوعات دچار فراز و نشيب هاى متفاوتى بوده است.
هم از جهت توليد رسانه هاى رقيب مطبوعات چون اينترنت، ماهواره و ... كه پا به پاى رسانه هاى مكتوب و حتى تند و تيزتر از آن ها مى كوشند تا عرصه را از دست آن ها خارج نمايند و همچنين تغيير و تحولات پرشتاب سياسى در تاريخ ايران زمين كه در هر مقطعى بر فضاى مطبوعات تاثيرگذار بوده است.
جايى كه نشريات در مقاطعى چون انقلاب مشروطه، كودتاى اسفندماه ،۱۲۹۹ ۳۰ تير ،۱۳۳۱ ۲۸ مرداد ۳۲ و بهمن ۱۳۵۷ توانستند نقش هايى ايفا كنند كه البته اين بازيگرى ها متفاوت بوده است. در جايى كه مطبوعات خصوصا روزنامه ها به عنوان زبان گوياى مردم عمل كرده اند و در فضايى رسانه ها به عنوان عوامل تهاجمى به مردم و آيين آن ها عمل نموده اند.
البته آن چه از مطالب بالا نتيجه مى گيريم اين كه در كشور ما رسانه ها در يك مسير مشخص و تعادلى طى مسير نكرده اند و همواره افت و خيزهاى فراوان و پرشتاب داشته اند كه اين عوامل موجب اين شده كه ما در ايران از وجود يك روزنامه نه تنها جهانى بلكه منطقه اى و فرامنطقه اى برخوردار نباشيم، به طورى كه رسانه ها فقط مصرف داخلى داشته و آن هم نه فقط براى همه اقشار جامعه بلكه يك بخش و قشر خاص و آمارها گوياى بسيارى از واقعيت هاست. مكمل هر جريده و در واقع موتور حركت يك روزنامه، خبرنگار آن رسانه مى باشد و اين خبرنگار هر رسانه است كه با پيمودن مسيرهاى صعب و ناهموار كاروان حروف را به پيش مى برد تا با ساخت جمله ها، مفاهيم از آن برداشت شود. در هر كشورى كه تعداد خبرنگاران و نويسندگان و آفرينندگان ادبى و هنرى يا به تعبيرى نيروهاى فرهنگى آنها بالا باشند مى توان اميدوار بود كشور با شاخصه هاى رشد و توسعه در مسير هموارى طى مسير مى نمايد.
اين مهم در صورتى معنا پيدا مى كند كه نظام پاسخگويى و نقدپذيرى نهادينه و استوار شده باشد. تا وقتى بسيارى از دستگاه ها و چهره هاى فرهنگى، سياسى پاسخگو نيستند و خبرنگار بايد ساعت ها تلاش كند تا بتواند پاسخ خود را دريافت كند البته آن هم ناقص و با ابهام هاى فراوان نمى توان اميدوار بود كه ما به درك صحيحى از جايگاه خبرنگار در فضاى رسانه اى كشور رسيده ايم.
هنوز هستند دستگاه هايى كه مى خواهند رسانه ها فقط ناقل گزارشات آنها باشند و هر گونه نقد و دلسوزى را بر نمى تابند و بسيار ديده و شنيده ايم كه فلان مسوول، تلفن همراه خود را روى خبرنگارى بى جواب مى گذارد، بدين صورت نمى توان به ارتقاى شان خبرنگارى و ارتقاى اين حرفه اميدوار بود.
شايد مهمترين عاملى كه جايگاه مطبوعات را متزلزل كرد وجود پديده اى به نام سياست زدگى در عرصه مطبوعات است آن جا كه عده اى مطبوعات را پايگاه حزبى و جناحى خود كرده و چون توپخانه اى دايم به تخريب اذهان و انحراف افكار و صاف كردن مسير براى تحقق آمال و ايده هاى جناحى و باندى خود مى پردازند. در اين عرصه است كه اولين قربانى خبرنگار است.
در عرصه اى كه فضاى سياست بر فضاى فرهنگى سنگينى مى كند، نهادهاى صنفى كه با آوازه و طمطراق براى حمايت از حقوق خبرنگاران تشكيل مى شوند نيز بيشتر از اين كه در جهت منافع صنفى خبرنگاران حركت نمايند براى مقاصد گروهى و جناحى حركت مى كنند و نه تنها گره اى از خبرنگار حل نمى نمايند بلكه مشكل ساز نيز شده اند. خبرنگارى شغل نيست و حرفه نمى باشد بلكه عشقى است كه از سرحس آگاهى بخشى و تنوير افكار عمومى مى جوشد تا جايى كه اين درك و شناخت از جانب برخى دستگاه ها به وجود نيايد نمى توان به يك ارتقاى همه جانبه در خبرنگارى رسيد. در كشور ما بر خلاف ديگر كشورها خبرنگارى يك رسالت دينى و تعهد اجتماعى است و مقوله خبر و خبرنويسى و امر اطلاع رسانى اصلا در چارچوب هاى تجربى و پوزيتويستى نمى گنجد و جاى جاى حرفه خبرنگارى يادمانى از خون نگاران حماسه هاى اين ملت مى باشد.
روز خبرنگار بر همه خبرنگاران اين مرز و بوم مبارك باد.